طايفه جليل مقدار قاجار از ولايت ارم آيات شام‌اند

قبيله قاجار از گروه قبايل ذوالقدر هستند. قبيله ذوالقدر به چهار اوبه تقسيم مي‌شود: 1- آقچه قويونلوها 2- آقچه‌لوها 3- شام بياتي‌ها 4- قاجارها.

قاجارها در زمان آغ‌قويونلوها به آذربايجان آمده و در 1491 م در قره‌باغ (بردع و گنجه) بوده‌اند. با گذشت زمان طوايف ايگيرمي دورد (شام بياتي‌ها) نيز به آنها پيوستند.

قاجارها در دفاع از قزلباشان و به سلطنت رسيدن صفويه رشادت فراواني از خود نشان دادند. آيبه سلطان (ابراهيم) و پدرش دانه خليل از نخستين جنگاوران منسوب به طوايف قاجاري بودند كه به فرزندان شيخ صفي‌الدين اردبيلي عشق مي‌ورزيدند.

منبع
تكميل همايون، ناصر. پايگيري نظام قزلباش و نقش قاجارها. مجله تاريخ معاصر ايران. كتاب پنجم. زمستان 1372. براي آگاهي بيشتر ن.ك:
محقق قزويني. خاستگاه تاريخي ايل قاجار. مجله تاريخ معاصر ايران، كتاب دوم. بهار 1369
تكميل همايون. ناصر. ايل قاجار در اتحاديه قزلباش. مجله تاريخ معاصر ايران. كتاب چهارم. زمستان 1371

محمد فتح‌الله بن محمدتقي ساروي در كتاب تاريخ محمدي (احسن التواريخ) درباره ريشه ايل قاجار مي‌نويسد: «اصل اين قبيله اصليه و منشاء اين طايفه نبيله جليله، كه هر يك ماه آسماني بزرگي بلكه مهر صبح روز سترگي‌اند، از ولايت ارم آيات شام‌اند كه به تقريبات اين جواهر را گنجينه گنجه آذربايجان توقف و تمكن و توطن اتفاق افتاد.

چون تركمانان صاين خاني استرآباد، كه سرشته آب و گل شرارت و شقاق‌اند، هميشه به ولايات و محالات معموره، كه در جنب دشت و قبچاق واقع است و قربي به اوبا و يورت آن طايفه داشته، تركتازي و قتل و غارت و دست‌اندازي مي كرده و بي‌حساب فزون از حساب مي‌نمودند و ايل و حشم و قبيله محتشمي كه تواند از عهده تعديات آنها برآمده و سد طرق تطريق ايشان نمود، در آن ساحات و صفحات سراغ نبود و طايفه جليل مقدار قاجار در تهور و دلاوري و شجاعت و سپاهيگري شهرتي تمام داشته و در ايران نامدار و در آذربايجان سرآمد روزگار بودند.

بنابراين شاه عباس صفوي ماضي اين ايل جليل مذكور را از گنجه كوچانيده، بعضي را به قلعه مبارك آباد كه در كنار رود گرگان چهارفرسنگي استرآباد واقع و از مستحدثات شاه فردوس جايگاه صفويست، نشانيد و برخي را به مرو شاه جهان مسكن داد.

منبع:
ساروي، محمد فتح‌الله‌بن محمدتقي، تاريخ محمدي (احسن التواريخ). به كوشش غلامرضا طباطبايي مجد. انتشارات اميركبير. 1371. تهران. ص25